ഇന്ത്യയും കാനഡയും യുറേനിയം വിതരണ കരാറില്‍ ഒപ്പുവയ്ക്കും

സമഗ്ര സാമ്പത്തിക പങ്കാളിത്ത കരാറിനെ (സിഇപിഎ) കുറിച്ചുള്ള ചര്‍ച്ചകള്‍ ആരംഭിച്ചതിന് തൊട്ടുപിന്നാലെയാണ് ഇന്ത്യ-കാനഡ യുറേനിയം വിതരണ കരാര്‍ റിപ്പോര്‍ട്ട് പുറത്തുവരുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ആണവ നിലയങ്ങള്‍ക്ക് യുറേനിയം വിതരണം ചെയ്യുന്നതിനായി 2.8 ബില്യണ്‍ ഡോളറിന്റെ കരാറില്‍ ഇരുരാജ്യങ്ങളും ഒപ്പുവയ്ക്കും. പത്ത് വര്‍ഷം നീണ്ടു നില്‍ക്കുന്നതാണ് കരാര്‍.

കാനഡയിലെ സസ്‌കാച്ചെവന്‍ പ്രവിശ്യയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന കാമെക്കോ ഇന്‍കോര്‍പ്പറേറ്റഡ് എന്ന കമ്പനിയായിരിക്കും യുറേനിയം വിതരണം ചെയ്യുന്നത്. മുന്‍കാലങ്ങളിലും, 2015 ലെ കരാറിന്റെ ഭാഗമായി ഇന്ത്യ കാമെകോയില്‍ നിന്ന് യുറേനിയം ഇറക്കുമതി ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. അഞ്ച് വര്‍ഷത്തേക്ക് ഏകദേശം 350 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വിലമതിക്കുന്ന രാസവസ്തു കമ്പനി ഇന്ത്യയ്ക്ക് നല്‍കിയിരുന്നു. മോദിയുടെ കാനഡ സന്ദര്‍ശന വേളയില്‍ ഒപ്പുവച്ച ആ കരാര്‍, 2013 ലെ കാനഡ-ഇന്ത്യ ആണവ സഹകരണ കരാര്‍ (എന്‍സിഎ) വഴി സാധ്യമാക്കി. ഏറ്റവും പുതിയ യുറേനിയം കരാര്‍ 2015 ലെ കരാറിന്റെ പുതുക്കലായിരിക്കില്ലെന്ന് റിപ്പോര്‍ട്ട് പറയുന്നു.

ഇന്ത്യയില്‍ നിലവില്‍ 25 ഓളം ആണവ റിയാക്ടറുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുണ്ട്, ആറ് എണ്ണം കൂടി നിര്‍മ്മാണത്തിലാണ്. ഇന്ത്യയില്‍ വാണിജ്യപരമായ ചെറിയ മോഡുലാര്‍ ആണവ റിയാക്ടറുകള്‍ നിര്‍മ്മിക്കാനുള്ള കാനഡയുടെ ശ്രമങ്ങളും വിശാലമായ സഹകരണത്തില്‍ ഉള്‍പ്പെടാം.

2023 സെപ്റ്റംബറില്‍ ബ്രിട്ടീഷ് കൊളംബിയയില്‍ കനേഡിയന്‍ സിഖ് ആക്ടിവിസ്റ്റ് ഹര്‍ദീപ് സിംഗ് നിജ്ജാറിന്റെ കൊലപാതകത്തില്‍ ഇന്ത്യയ്ക്ക് പങ്കുണ്ടെന്ന് അന്നത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി ജസ്റ്റിന്‍ ട്രൂഡോ ആരോപിച്ചതിനെത്തുടര്‍ന്ന് നയതന്ത്ര ബന്ധങ്ങളില്‍ വലിയ വിള്ളല്‍ വീണു. ആരോപണങ്ങള്‍ ഇന്ത്യ നിഷേധിച്ചിരുന്നു. 2023-ല്‍ കാനഡ ഒരു വിശാലമായ വ്യാപാര കരാറിനായുള്ള ചര്‍ച്ചകള്‍ താല്‍ക്കാലികമായി നിര്‍ത്തിവച്ചു. ജൂണില്‍ ജി 7 ഉച്ചകോടിക്കിടെ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി കാര്‍ണിയെ കണ്ടതിനുശേഷം ഇരുരാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വീണ്ടും കരുത്താര്‍ജിച്ചു.